
Fundusze ETF (exchange-traded funds) to coraz bardziej popularne wśród inwestorów instrumenty finansowe. Doskonale nadają się one do długoterminowego inwestowania (ale także krótkoterminowego handlu) na rynkach akcji, obligacji, nieruchomości i towarów.
Szukasz więcej informacji o ETF-ach? Trafiłeś we właściwe miejsce!
W tym przewodniku zobaczymy, czym są ETF-y. Dowiemy się, jakie są ich główne cechy, ich zalety, jak działają w praktyce i ile istnieje rodzajów ETF-ów. Poznamy także najlepsze platformy do inwestowania i tradingu tymi instrumentami finansowymi.
ETF: co to jest?
ETF (exchange-traded funds) to pasywnie zarządzane fundusze inwestycyjne, których celem jest odwzorowanie indeksu referencyjnego i które są notowane na giełdzie papierów wartościowych w taki sam sposób jak akcje i obligacje.
Często, dla uproszczenia, słowo ETF obejmuje również ETC (exchange traded commodities). Są to hybrydowe instrumenty finansowe emitowane w zamian za bezpośrednie inwestycje w surowce (takie jak złoto, ropa naftowa, srebro, itp.) lub w kontrakty pochodne na surowce. Cena ETC jest zatem powiązana, bezpośrednio lub pośrednio, z wynikami instrumentu bazowego. Podobnie jak cena ETF jest powiązana z wartością indeksu akcji lub obligacji, do którego się odnoszą.
Istnieje kilka powodów sukcesu tych instrumentów, które sprawiają, że są one doskonałe zarówno dla długoterminowych inwestycji, jak i dla średnio- lub krótkoterminowych operacji tradingowych.
Przede wszystkim są to fundusze, które w przeciwieństwie do „funduszy wspólnego inwestowania” mają bardzo niskie prowizje. To dlatego, że zarządzanie nimi jest całkowicie pasywne. Ponadto ich duża lub ogromna dywersyfikacja sprawia, że są one konkurencyjne w stosunku do inwestycji w pojedyncze akcje. Są także znacznie mniej ryzykowne. Fundusze ETF są bowiem w stanie reprezentować cały rynek akcji. A to w długim terminie gwarantuje wyniki trudne do pobicia przez aktywne fundusze inwestycyjne, a także przez inwestowanie w pojedyncze akcje.

Cena ETF-ów, tak jak akcji, zmienia się w czasie rzeczywistym przez cały czas w godzinach otwarcia giełdy, na której są one notowane. Oznacza to, że można nimi handlować w sposób ciągły, co umożliwia korzystanie z nich tym, którzy preferują krótkoterminowe spekulacje (co nie jest możliwe w przypadku funduszy inwestycyjnych, których cena jest aktualizowana zazwyczaj tylko raz dziennie).
Fundusze ETF są również w stanie w fantastyczny sposób reprezentować wszystkie poszczególne sektory gospodarki i wszelkie, różne klasy aktywów. Oznacza to, że mogą z nich komfortowo korzystać inwestorzy, którzy chcą stworzyć zdywersyfikowany, długoterminowy plan akumulacji kapitału. Skorzystać mogą także traderzy, których bardziej interesują bieżące trendy niż pojedyncze akcje.
Jak działa ETF?
Fundusz ETF zawsze dąży do odwzorowania wyników rynkowych aktywów bazowych (którymi mogą być np. surowce, indeks giełdowy lub indeks obligacji). Replikacja ta może być dwojakiego rodzaju: fizyczna lub syntetyczna:
- Fizycznie replikujące ETF: te ETF kupują wszystkie papiery wartościowe wchodzące w skład indeksu przyjętego jako benchmark, według wag proporcjonalnych do wag tego indeksu, tak aby wyniki ETF były zgodne z wynikami benchmarku. W przypadku fizycznie replikujących ETC, inwestują one bezpośrednio w surowiec, którego cena ma być replikowana. Tak może być np. w przypadku ETC na złoto, ale nie w przypadku ETC na ropę. Tutaj niemożliwe byłoby dla zarządzających ETC zakupienie i przechowywanie tak wielu baryłek ropy.
- Syntetycznie replikujące ETF: syntetyczne ETF, zwane także swapowymi ETF-ami, sztucznie replikują indeks benchmarkowy lub towar poprzez transakcję swapową (total return swap). ETF zawiera kontrakt z pośrednikiem finansowym, który w zamian za opłatę zobowiązuje się do dostarczenia zwrotu z indeksu. Środki w syntetycznym ETF są inwestowane w koszyk instrumentów finansowych. Te służą jako zabezpieczenie dla kontrahenta swapowego, ale które niekoniecznie odpowiadają papierom wartościowym w replikowanym indeksie.
Fizycznie replikujące ETF są zwykle lepsze od syntetycznych. Te ostatnie są obarczone ryzykiem kontrahenta, czyli ewentualną niewypłacalnością banku, który podpisuje umowę swapową z ETF-em. Ryzyko to jest jednak bardzo niskie.
Z drugiej strony, zaletą syntetycznie replikujących ETF jest to, że w niektórych przypadkach udaje im się skuteczniej i dokładniej odwzorować indeks. Zwłaszcza w przypadku indeksów na niepłynnych lub bardzo dużych rynkach. Ponadto syntetyczne ETF-y oferują niekiedy korzyści podatkowe zarządzającym funduszami (a w konsekwencji inwestorom).
Poza rodzajem replikacji, istnieje jeszcze jedno ważne rozróżnienie pomiędzy ETF-ami akumulacyjnymi a dystrybucyjnymi, które różnią się od siebie polityką dywidendową:
- Dystrybucyjne ETF – zarządzający funduszem ETF, który inwestuje w określone spółki i otrzymuje od nich dywidendy, może podjąć decyzję o dystrybucji tych dywidend do inwestorów końcowych. Może też zatrzymać je i reinwestować w fundusz. W przypadku obligacyjnych ETF-ów jest tak samo. Zarządzający funduszami mogą decydować o dystrybucji lub reinwestycji okresowych kuponów z obligacji, które posiadają. Jeżeli dywidendy lub kupony są okresowo wypłacane inwestorowi końcowemu, mamy do czynienia z dystrybucyjnym funduszem ETF.
- Akumulacyjne ETF – te zachowują się natomiast odwrotnie. Za każdym razem, gdy przychodzi dywidenda lub kupon, zarządzający funduszem automatycznie reinwestują te pieniądze w te same instrumenty bazowe (i w tych samych proporcjach). W ten sposób zwiększają wartość udziałów posiadanych przez inwestorów danego ETF. Twój zysk w tym przypadku jest reprezentowany przez wzrost całkowitej wartości ETF, w który inwestujesz, ale bez okresowego otrzymywania czegokolwiek na swoje konto.
Zaletą dystrybucyjnego ETF jest to, że zapewnia on stały dochód z dywidend (lub kuponów obligacji). Wadą tego rozwiązania jest to, że nie jest ono efektywne podatkowo, ponieważ za każdym razem, gdy otrzymujesz dywidendę, musisz zapłacić od niej podatek. Ponadto, korzystanie z tych pieniędzy zamiast ich reinwestowania powoduje, że twój kapitał rośnie wolniej w czasie.
W przypadku akumulacyjnych funduszy ETF podatki płacimy dopiero w odległej przyszłości, gdy zdecydujemy się sprzedać swoje udziały. To rozwiązanie jest zdecydowanie korzystniejsze dla tych, którzy patrzą długoterminowo i chcą wykorzystać procent składany do wykładniczego pomnażania swojego kapitału na przestrzeni lat i dekad.
Emitenci funduszy ETF
Rynek europejskich funduszy Exchange Traded Fund jest skoncentrowany w rękach trzech dużych emitentów: iShares, Xtrackers i Lyxor. To oni zarządzają około dwiema trzecimi aktywów. iShares ma 44,8% udziału, Xtrackers 11,1%, a Lyxor 7,9% (dane Morningstar na 30 czerwca 2019 r.). Kolejne miejsca zajmują Amundi i UBS z odpowiednio 6,2% i 6,1%.

Poniżej prezentujemy pełną listę emitentów funduszy ETF w Europie:
- Amundi ETF
- db x-trackers
- EasyETF
- ETF Securities Ltd.
- HSBC Exchange Traded Funds
- Invesco PowerShares
- iShares
- JPMorgan ETF
- Lyxor Asset Management
- Market Access
- streetTRACKS
- ThinkCapital
- UBS Exchange Traded Funds
- Xmtch
- VanEck
Rodzaje ETF
Na rynku istnieje wiele funduszy ETF, które można podzielić według różnych możliwych klasyfikacji. Pierwsze i bardziej ogólne rozróżnienie może być dokonane pomiędzy fundusze standardowe, strukturalne i aktywne:
- Standardowe fundusze ETF, które inwestują w określone klasy aktywów, obszary geograficzne lub sektory przemysłowe. Są to najbardziej znane, rozpowszechnione i używane ETF-y.
- Strukturalne fundusze ETF, które nie tylko replikują indeks, ale dzięki określonym technikom mogą także uczestniczyć w sposób bardziej niż proporcjonalny w wynikach indeksu (leveraged ETFs) lub uczestniczyć odwrotnie do ruchów rynków referencyjnych (short ETFs).
- Aktywne fundusze ETF, które dążą do uzyskania wyższej stopy zwrotu niż indeks referencyjny i w tym celu stosują szereg strategii dynamicznie zmieniających skład portfela bazowego.
Standardowe ETF-y, które są najbardziej rozpowszechnione i znane, można z kolei podzielić ze względu na klasę aktywów, którą replikują:
- Akcyjne ETF;
- Obligacyjne ETF;
- ETFs/ETCs na surowce;
- ETFy na nieruchomości.
Wśród akcyjnych ETF znajdziemy takie, które inwestują w spółki z określonego kraju (np. USA czy Japonia), takie, które inwestują w szersze obszary geograficzne (np. Europa czy wszystkie rozwinięte kraje świata), a także ETF sektorowe, które bazują tylko na spółkach należących do określonego sektora przemysłowego (bankowy, farmaceutyczny, IT…).
Obligacyjne ETF obejmują te inwestujące w obligacje rządowe, obligacje korporacyjne, obligacje indeksowane inflacją lub obligacje wysokodochodowe. Ponadto, ETF obligacyjne mogą być również klasyfikowane według geograficznego obszaru emisji (obligacje amerykańskie, obligacje UE) oraz według terminów zapadalności (krótkoterminowe, długoterminowe).
Ostatnią ważną klasyfikacją europejskich ETF jest ta związana z obecnością lub brakiem hedgingu walutowego w euro. Wiele ETF bazuje na indeksie wyrażonym w dolarach amerykańskich. Dlatego też europejski inwestor musi doliczyć do zysku z indeksu także wahania kursu EUR/USD. A te w krótkim okresie mogą być dość znaczne. Fundusze ETF Eur Hedged rozwiązują ten problem. Eliminują one wpływ wahań kursów walutowych, aby zwrócić wyniki ETF, które powinny być bardziej zgodne z wynikami oryginalnego indeksu.
Gdzie kupić ETF-y?
Jak już wspomnieliśmy, ETF są regulowanymi instrumentami finansowymi notowanymi na głównych giełdach europejskich i światowych (w tym na GPW w Warszawie). Można je kupować i sprzedawać jak akcje, a ich cena zmienia się w czasie rzeczywistym stale w godzinach otwarcia wybranej giełdy.
Aby móc kupować ETF samodzielnie i wygodnie z komputera (lub smartfona) należy skorzystać z usług autoryzowanego brokera, który oferuje dostęp do różnych giełd i prezentuje ETF jako dostępne instrumenty.
Tradycyjne banki (oraz banki internetowe) często oferują możliwość otwarcia tzw. „lokaty papierów wartościowych” i inwestowania w instrumenty finansowe takie jak ETF. W większości przypadków stosują jednak stałe koszty za prowadzenie rachunku, wysokie prowizje od transakcji lub niewystarczającą liczbę dostępnych ETF.
Brokerzy online, którzy specjalizują się w ETF są generalnie bardziej odpowiedni i wygodni dla prywatnych inwestorów. To jednak zależeć może od konkretnego przypadku. W oparciu o naszą analizę, najlepszymi brokerami do inwestowania w ETF-y są Degiro i XTB.